Tarih : 2018.02.22 18:12:12
Türbülans Nedir? Neden Olur?
Türbülans diğer adıyla Hava Boşluğu kısaca: beklenen hızından farklı bir biçimde ve beklenmeyen yönlerden gelen şiddetli hava akımıdır. Türbülansı oluşturan en önemli nedenlerden biri ısı farkıdır. Yüksek irtifada sıcak ve soğuk havanın yer değiştirmesi, bulut hareketliliği ve güçlü rüzgarlar, uçakta sarsıntı ve sallantılara neden olur.
Türbülanstan nasıl korunurum?
Türbülans, endişelenmemeniz gereken bir uçuş olayıdır. Siz hissetmemeseniz bile, aslında her uçuşta hafif de olsa türbülans yaşanmaktadır. Hatta güçlü hava boşluğu da normaldir ve bundan dolayı uçağın zarar görme ihtimali oldukça düşüktür. Fakat her yıl türbülans kazaları nedeniyle tüm dünyada ortalama 10 bin kişi yaralanıyor. En çok yaralananlar ise kabin memurları. Servis için ayakta durmaları nedeniyle hızla gelişen bir türbülans karşısında hazırlıksız yakalanıyorlar. Türbülansın sebep olabileceği herhangi bir olumsuz kazayı önlemek için yapmanız gereken; emniyet kemerinizi kemerinizi bağlı şekilde koltuğunuzda oturmak.
Türbülans yüzünden düşen uçak var mı?
Bu sorunun cevabı direkt olarak hayır. Tüm pilotlar, uçuş öncesi planlamalarını yaparken türbülans vb. diğer risklere sahip bölgelerden uçmazlar. Havada ise yine radarlarından hava hareketlerini takip ederler. CB olarak adlandırılan, elektrik yüküne ve yüksek türbülansa sahip bulutların içine girmek yerine etraflarından dolaşmayı tercih ederler.
Günümüzde hava yolu taşımacılığının önemli ölçüde artış göstermesi, toplumda çoğu insanın türbülans kavramını duymasına ve bazen de birebir tanık olmasına neden olan etkenlerden birisidir. Türbülans, daha çok uçak yolculuklarında duyulan bir kavram olmakla birlikte aslında bilim dünyasındaki yapılan araştırma ve incelemelerde bu kavrama oldukça sık kullanılmaktadır. Türbülans kavramının kelime anlamına bakıldığında ise, karşımıza çalkantı sözcüğü çıkmaktadır.
Bilim alanında akış rejimi olarak gösterilen bu çalkantı, sıvı ve ya gaz halindeki maddelerin hareket eğilimi içlerindeki düzensizliğe denilmektedir. Diğer bir ifadeyle ise türbülans, beklenen şiddetinden farklı bir şekilde ve beklenmeyen yönlerden aralıklarla gelen rüzgarın neden olduğu şiddetli yapılardaki hava akımı olarak tanımlanabilmektedir. Türbülans kavramı en yalın haliyle bu şekillerde ifade edilir. 4091_turbulansTürbülansın ne olduğuna dair bu ifadeler aynı zamanda bu akış rejimini, akışkanlar mekaniği dalının araştırma konuları arasına yerleştirmektedir.
Türbülansın oluş sürecinde olaya birçok etken dahil olmaktadır
Bu etkenler, hız olasılıkları, basınç, yüksek moment konveksiyonu ve de monent düfüzyonu adı verilen etkenlerdir. Sayılan etkenlerin etkisi olduğu ve uzay zaman düzleminde oluşan türbülans süreci, türbülansın olmadığı akış şeklinden daha kompleks bir yapıdadır. Atmosferde, beklenen şiddetinden farklı bir şekilde ve beklenmeyen yönlerden aralıklarla gelen rüzgarın neden olduğu şiddetli yapılardaki hava akımı olarak tanımlanabilmektedir.
Özellikle uçak yolculuklarında adı sıkça geçen ve bazen de insanları korkutabilen türbülans konusunda, fizikçiler oldukça faklı çalışmalar gerçekleştirmişlerdir. Bu çalışmalar dünyanın pek çok farklı ülkesinde gelişirken, bu durum da türbülansın ne denli önemli bir konu olduğunu gösterir. Uzun yıllar boyunca fizikçilerin yaptığı araştırmalar, sorunun çözümüne dair net bir fikir verememiştir. Akış grafiği oldukça düzgün olan akışkanların molekülleri, hem benzer davranışlar göstermekte hem de birbirlerine yakın kalmaktadır. Türbülans sorunun çözümü için çalışan bilim insanları, bu konu hakkında akışkanları inceleyerek ve onları iyice analiz ederek bir strateji geliştirmişlerdir.
Yapılan geniş çaplı araştırmalar sonucunda düzgün yapıdaki akışkanların temelleri oluşturulmuş ve akışkanlar hakkında istenen alınmıştır. Fakat konu türbülansa geldiği zaman, durum aynı başarıda olmamıştır. Günümüz mühendislik alanında bir sorun olarak görülen türbülans kavramı, bazı bilim adamlarınca da istenmeyen etki adını almıştır.
Türbülansın çözümü var mı?
Bilim çevrelerinde çözülmesi gereken bir sorun olarak görülen türbülansa dair yapılan bilimsel araştırmalar, bu konuda bir çözüm vermemiştir. Bakıldığında dünyanın farklı bölgelerinde oldukça farklı bilim adamları tarafından yürütülen bu araştırmalar, türbülansın önlenmesine yönelik bilgiler verememiştir. Aksine, son yıllarda yapılan modern bilimsel araştırmalar sayesinde türbülans olayının her ölçekte gerçekleşen bir düzensizlik olduğu ortaya çıkarılmıştır.
Günümüz yolculuk sisteminin en önemli parçalarından birisi oluşturan hava yolu ulaşımında sorun olmaktan çıkması için onlarca yıldır uğraşan bilim insanları, bu duruma ancak uçakların aerodinamik yapılarını türbülansa uygun hale getirerek güvenli bir yolculuk haline getirmeyle müdahale edebilmişlerdir. Uçak yolculuğuna bu şekilde çözüm bulunurken, türbülans hakkında yapılan araştırmalar insanların yaşamlarında önemli sorun haline gelen birçok olaya çözüm olmasını sağlamıştır.
